ژباړه او راټولونه : عطا محمد میاخېل
۱ ـــ له هغه چا ډېر وډار شئ، چې ستاسو د بدو کارونو ځواب نه درکوي؛ هغه نه تاسو بښي او نه مو هم دې ته پرېږدي، چې ځان وبښئ .
۲ ـــ هغه څوک چې کولای شي، ترسره کوي یې او هغه څوک چې نه شي کولای، نو نیوکه کوي .
۳ ـــ هېڅکله د مرګ په فکر کې مه اوسئ، پرته له شکه مګر ستاسو په فکر کې دی .
۴ ـــ پام مو وي، له هغو څیزونو سره چې مینه لرئ، ترلاسه یې کړئ، که نه نو لاچاره له هغو څیزونو سره مینه وکړئ، کوم چې تر لاسه کړي مو دي .
۵ ـــ منطقي انسان له نړۍ سره ځان همغږی کوي او غیر منطقي انسان نړۍ له ځان سره همغږې کوي .
۶ ـــ د غله او شتمن ترمنځ توپیر دا دی، چې غل له شتمنو غلا کوي او شتمن له بېوزلو .
۷ ـــ زوړ چې مین شي، بېرته زلمی شي .
۸ ـــ یو ملت د آزادۍ له لارې ښوونې او روزنې ته لاسرسی پیدا کولای شي، که آزادي نه وي، نو ښوونې او روزنې ته لاسرسی نه شي پیدا کېدای .
۹ ـــ بشر په نن کې د دې له پاره ژوند کوي، چې راتلونکې ته لاسرسی پیدا کړي .
۱۰ ـــ په ژوند کې اړینه دا نه ده، چې خپل ځان پیدا کړئ، بلکې اړینه داده چې خپل ځان جوړ کړئ .
۱۱ ـــ د خپلواکي مانا ( مسؤولیت ) له همدې امله ډېر وګړي یې له منلو څخه وېرېږي .
۱۲ ـــ یوازې هغه مهال کولای شو، چې له راتلونکې څخه غافل شو، چې راتلونکې هېڅ شتون ونه لري .
۱۳ ـــ په واده کې باید د شمېر څلور کړنې مراعات شي : جمع، تفریق، ضرب او تقسیم .
۱۴ ـــ د ژوندانه په ټوله موده کې، تل خوښي او هوساینه داسی شی دی، چې هېڅوک یې نه شي زغملی، دا داسې ده لکه څوک چې په دې دنیا کې د جهنم په عذاب اخته وي .
۱۵ ـــ نېکمرغي د ورځې یو ځل د کور دروازه ټکوي، مګر له بده مرغه د کور څښتن هغه مهال د ګاونډي په کور کې وي او د دروازې غږ نه اوري .
۱۶ ـــ پیسې د لوږې درملنه کولای شي، خو د درد او خپګان درملنه نه شي کولای .
۱۷ ـــ هغه سړی چې د ژوند په جګړه کې خاندي، د ستاینې وړ دی .
۱۸ ـــ هېڅوک نه شي کولای، چې ټول عمر خوښي وزغمي؛ نو په دې صورت کې دنیا جهنم ګرځي .
۱۹ ـــ د دې له پاره چې پوهه ملکه شي، زده کړه بسنه نه کوي، عمل اړین دی .
۲۰ ـــ لومړنۍ مینه له لږ حماقت او لږ څه زیاتې ځیرکتیا سره مله وي .
۲۱ ـــ په ډېر زیار تر لاسه کوونکې دنده، په نېکمرغۍ پسې تلل دي .
۲۲ ـــ هغه کړاو چې نن یې د پوهې د ترلاسه کولو له پاره زغمې، په اصل کې هغه نېکمرغي ده، چې د راتلونکې له پاره یې ذخیره کوې .
۲۳ ـــ د ښځې زړه هغه یوازینی ځای دی، چې خیر و شر دواړه پکې را ټول دي .
۲۴ ـــ که چېرې ښځه په څلوېښت کلنۍ کې هم ځوانه ده، نو دلیل یې دادی، چې خاوند یې ورسره مینه لري .
۲۵ ـــ ټول ستر حقیقتونه لومړی کفر او د شریعت خلاف معلومېږي .
۲۶ ـــ دوه وږي سړي د یوه وږي سړي په پرتله دوه برابره خطر نه لري، مګر دوه رذیل سړي لس برابره خطر لري .
۲۷ ـــ درواغجن په قسم خوړلو کې تل افراط کوي .
۲۸ ـــ د سرو زرو حکومت هغه دی، چې پکې قانون په بیه وانه خیستل شي .
۲۹ ـــ په ژوند کې دوه مصیبتونه شتون لري : یو هغه څه ته ورسېږي، کوم چې زړه دې غواړي او بل هغه څه چې ور ونه رسېږې .
۳۰ ـــ واده کول د هغه څه پر خلاف چې ویلي دي قمار نه دی، ځکه کله وخت انسان په قمار کې ګټونکی وي .
۳۱ ـــ د آزادۍ حقیقت د انسان هغه شخصي مسؤولیت دی، چې د وجدان او زړه په وړاندې یې لري .
۳۲ ـــ بد بین او خوشبین انسانان دواړه د ټولنې له پاره ګټور دي، خوشبین الوتکه اختراع کوي او بد بین د ژغورنې چترۍ .
۳۳ ـــ یو محصل باید ښه کتابونه ولولي او یو لیکوال باید بېځایه او محمل کتابونه هم ولولي. ۳۴ ـــ څوک چې هېڅکله هیله من نه دی، هېڅکله د نا هیلۍ لوری نه شي لیدای .
۳۵ ـــ انسانان یوازیني حیوانات دي، چې زه ترې سخته وېره لرم .
۳۶ ـــ زه تر ټولو بې ارزښته کتابونه هم لولم، ځکه په کنډوالو کې خزانې پیدا کېږي، چې سړی ډېر شتمن کوي .
۳۷ ـــ د پیسو په وسیله کولای شې هره مینه تر لاسه کړې، خو پرته د مور له مینې .
۳۸ ـــ د ځان په اړه زموږ لومړنۍ دنده داده، چې پرېنږدو بېوزله او بې پیسو شو .
۳۹ ـــ د الله (ج) ستر نعمت هستي او ژوند دی .
۴۰ ـــ هېڅکله د پیسو له پاره واده مه کوئ، د پیسو د پیدا کولو له پاره نورې آسانې لارې هم شتون لري .
۴۱ ـــ زه تل د محمد (ص) د دین له پاره یې لوړ مقام منم، دا ځکه چې د دې مېړني انسان حیرانوونکي ژوند په ما ډېره اغېزه کړې .
۴۲ ـــ کله چې ناپوه یوه کړنه ترسره کوي، چې خپله هم شرمېدلی دی، نو بانه کوي، چې دا زما دنده ده .
۴۳ ـــ نېکمرغي هغه ده، چې انسان دې ته وخت ونه لري، چې فکر وکړي، نېکمرغه دی او که بد مرغه .
۴۴ ـــ یو بوتل چې نیم له اوبو ډک وي، د خوشبین انسان له نظره نیم ډک دی، خو د بد بین انسان له نظره نیم تش ګڼل کېږي .
۴۵ ـــ استبدادي حکومت بتان جوړوي او دیموکراسي حکومت بت پرستان .
۴۶ ـــ ډېره بده ګناه د خپلو هم جنسو په وړاندې کرکه نه، بلکې د هغوی په نسبت بې پروایي ده او دا د کبر پایله ده .
۴۷ ـــ سړي زړورتیا پرمخ بیایي او ښځې کینه .
۴۸ ـــ زموږ د بدمرغۍ او بېچاره ګۍ راز زموږ د اوزګارتیا وختونه دي، چې هغه د خپلې نېکمرغۍ او بدمرغۍ په اړه په فکر کولو کې تېروو .
۴۹ ـــ ډېر کم داسې کسان به پیدا کړئ، چې په کال کې له دوه یا درې ځلو زیات فکر وکړي . ما په اوونۍ کې د یو یا دوه ځله فکر کولو په مرسته نړیوال شهرت تر لاسه کړ.
۵۰ ـــ په نړۍ کې بد رنګه ښځه شتون نه لري، یوازې ځینې ښځي دي، چې نه شي کولای ځان ښکلی وښیي .
