ایران، چې د موصل په اوسنۍ جګړه کې د شیعه مليشو مشري کوي، په دغه جګړه کې د سنیانو د مدافع په توګه د ترکيې ګډون اریان کړ. سره له دې چې موصل د ډېرو دولتونو له خوا محاصره دی، خو ایران تر ټولو قوي ځواک دی او خپله جګړه د پردې تر شا په منظمه توګه پر مخ وړي. ځکه د عراق په خاوره کې ایراني پوځ تر ټولو ځواکمن او د شیعه ګانو د هغې لېوا چې داعش سره جګړه کوي، ملاتړې دی.
یاده جګړه کې د ترکيې د مداخلې په تړاو د ایران پارلمان کې بهرنیو چارو وزیر وویل، چې « ترکيه له دغې مداخلې غواړي ثابته کړي چې موصل له تاريخي پلوه د دوی تر ولکې لاندې و. همدا لامل دی چې، د عراق حکومت له اجازې پرته يې خپل ځواکونه د موصل پر لور وخوځول او د عراق په نړیوالو حقوقو یې ښکاره تېری وکړ. دا کار به په ټوله سیمه کې بې ثباتي رامنځ ته کړي».
په همدې ورځ د ایران ولسمشر حسن روحاني هم ورته څرګندونې وکړې. ده وویل چې د عراق حکومت له غوښتنې وروسته د بعشيقه ښار ګوټي کې د ترکيې پوځي قوې شتون «خورا خطرناک» دی. د یادونې وړ ده چې، ترکیه له تېرو دوو میاشتو د بشرمکه او د سنيانو وسله وال کنډکونو ته په نېنوای ولایت کې پوځي روزنې ورکوي.
د تېرې دوشنبې په ورځ د سنيانو مدافعې انقرې اعلان وکړ چې، د موصل جګړې له پیله يوه اوونۍ مخکې يې د هاوان او توپونو په وسيله ۱۷ تنه مخالفين وژلي.
د ترکيې دغې مداخلې د ایران له ملاتړه برخمنو شيعه مليشو مشرانو غوسه پارولې. دغه مليشې نه يوازې له مالي پلوه د ایران له تمويله برخمن دي، بلکې د یادې جګړې لپاره يې د دوی د روزنې، تجهيز او یووالي لپاره عراق ته ځانګړي پوځي کارپوهان وراستولي څو د عراق فیدراسیون پوليسو سره په ګډه د عملياتو لپاره پلان ګزاري وکړي.
د فدراسیون پولیس به په جنوبي حبهه کې خپل عملیات پر مخ وړي او شیعه ملېشې به د یوه ځانګړي تکتيک له مخې په دوو کنډکونو ووېشل شي. یو کنډک به يې د حویجې په ښار کې چې د موصل جنوب ته پروت دی، د جنګ په دويم خط کې ځای پر ځای شي او بل به يې د موصل شمال لويدیځ د «تل عفر» په ښار کې تم شي. د یادونې وړ ده چې، دغه دوه ښارونه د داعش مهم مرکزونه ګڼل کېږي.
په ۲۰۱۴م کال کې په تل عفر ښار باندې د شیعه ګانو له حملې وروسته د دې سيمې ډېر خلک بې ځايه شول. یو غربي ډیموکرات د دې پېښې پخلی کوي او وايي چې، « د موصل د ازادۍ په جګړه کې به نړۍ د حويجې ولس، چې شیعه ګانو ته لېواله نه دی، د بې ځایه کېدو شاهد وي. ځکه چې په تېرو کلونو کې شيعه ملېشو له دې ولس سره بد چلند کړی و او د داعش په ملاتړ یې تورن کړي وو».
له بله پلوه، تېر جون میاشت کې د انبار ولایت د فلوجې په ښار له عملياتو وروسته شیعه ملېشې د بې ځایه شویو سنيانو سره په بد چلند تورنې شوې. دې کار د سنيانو غوسه را پارولې وه او له عراقي حکومته يې غوښتي وو چې عراقي پوځ د حشد شعبي له شیعه ګانو پاک کړي.
د دې خبرې په ځواب کې د ایران د بهرنیو جارو وزیر بور جندي وویل چې، « دا خبره مهمه ده. ځکه د دې سیمې اکثره او سېدونکي سنیان دي. دې ته باید پام وشي چې د دواړو لوریو ترمنځ اړيکې ترينګلې نه شي، مذهبي تاو تریخوالي ته لمن و نه وهلی شي او د عراق یووالي ته ګواښ متوجه نه شي». مګر د سنيانو د اندېښنو او نيوکو او په سنیانو د حشد شعبي د تېريو سربېره هم عراقي حکومت د موصل په جګړه کې مرسته غوښتل نه دي رد کړي.
د عراق ولسمشر حیدر عبادي هېله څرګندوي چې د موصل له جګړې وروسته به پر یاد ښار دولت پوره واکمن شي، سنيان به د داعش له ملاتړه لاس اخلي او دولت به د دوی پوره ساتنه کوي. په دغه وخت کې، ولسمشر عبادي د حشد شعبي د مشرانو خبره تاییدوي او وايي چې، د ترکيې پرمختګ له سنیانو څخه ننګه ده . خو د موصل په جګړه کې بیا د شيعه ګانو ترڅنګ د ترکانو شتون نه محکوموي.
د عبادي او پخواني ولسمشر نوري المالکي نظرونه سره په ټکر کې دي. نوري المالکي په عراق کې د ترکي سرتېرو شتون سره کلک مخالف دی؛ خو له شیعه مليشو څخه کلکه دفاع کوی او له ایران سره خپله خواخوږي ښيي.
نوري المالکي ګومان کوي چې، د ترکانو شتون به د شیعه ډلګیو ټوټه کېدو سبب شي. د ده تر څنګ نور څارونکي، چې په سر کې يې د ایران د بهرنیو چارو وزیر دی، په یاده جګړه کې د عبادي سیاست سره مخالفت ښيي. نوموړی وايي: « عبادي له داعش سره جګړه پيل کړې؛ خو زه یقيني یم چې دی به ډېر ژر ميدان پرېږدي».
